ekoPorady #22 - dlaczego sen jest ważny?

Nasze ciało potrzebuje snu tak samo jak oddychania, jedzenia oraz picia. Sen ma duże znaczenie dla pamięci oraz efektywnego funkcjonowania mózgu. Jego niedobór upośledza funkcjonowanie układu hormonalnego oraz odpornościowego. Dlaczego sen jest nam potrzeby i na co powinniśmy zwracać uwagę, aby był wartościowy?

W trakcie snu w naszym mózgu zachodzi odnowa komórek. Można powiedzieć, że sen działa na mózg oczyszczająco. Kiedy śpimy następuje regeneracja systemu mającego za zadanie kontrolowanie przemiany materii. Następuje szybszy przepływ krwi do mięśni oraz wzmaga się produkowanie hormonów odpowiedzialnych za wiele funkcji, np. wzrost.

Negatywne skutki braku snu:

1. Przyrost masy ciała

Brak snu prowadzi do zaburzenia równowagi hormonalnej, które powoduje zwiększenie apetytu na wysokokaloryczne pokarmy. Niewyspani mamy też skłonność do spożywania większych porcji, a podczas zakupów decydujemy się częściej na niezdrową żywność. Dlatego chroniczne niewyspanie może powodować otyłość. 

2. Zaburzenia mowy i wzroku

Długotrwała deprywacja snu obniża nasze zdolności językowe i utrudnia efektywne wyrażanie swoich myśli i słów. Niepotrzebnie powtarzamy pojedyncze słowa lub całe frazy. Mogą pojawić się też halucynacje, doświadczania wizji tunelu, widzenie podwójne.

3. Bóle głowy

Naukowcy wciąż nie wiedzą, dlaczego brak snu prowadzi do bólów głowy, ale związek między nimi został zauważony już ponad wiek temu. Migreny mogą być wywołane przez bezsenne noce. Z powodu nieokreślonych bólów głowy budzi się rano od 36 do 58 proc. osób z zespołem bezdechu sennego.

4. Obniżona odporność i infekcje

Długotrwały brak snu, a nawet jedna noc bezsenności, może obciążać naturalne mechanizmy obronne organizmu przed mikroorganizmami. Udowodniono też, że osoby, które śpią krótko, przeziębiają się prawie trzy razy częściej niż te, które przesypiają osiem lub więcej godzin. To, czy śpimy efektywnie (bez przerw, nie budząc się w nocy), może się przyczynić do podwyższenia odporności na choroby.

5. Drażliwość i roztargnienie

Badania zespołu izraelskich naukowców z 2005 r., którzy sprawdzali związek między utratą snu a reaktywnością emocjonalną, jednoznacznie potwierdziły, że brak snu wzmacnia negatywne reakcje emocjonalne na zakłócone, przerwane w trakcie ich wykonywania czynności. Wzmacnia też skłonność do rozpraszania uwagi, obniża inteligencję emocjonalną, a nawet utrudnia zapamiętywanie imion.

6. Kłopoty z pamięcią

Zakłócenia snu u osób starszych mogą prowadzić do zmian strukturalnych w mózgu, które są związane z zaburzeniami pamięci długotrwałej. U osób dorosłych obserwuje się również deficyty pamięci związane z brakiem snu. Już w 1924 r. odkryto, że ludzie, którzy śpią dłużej, zapamiętują więcej. Słaby sen i jego niedobór jest związany z wyższym poziomem amyloidu beta, powodującego chorobę Alzheimera.

Jak zdrowo się wyspać?

• Na pewno ważnym czynnikiem zdrowego snu jest to na czym leżymy, czyli materac. Odpowiednio dobrany materac to 70 %  szans na zdrowy i spokojny sen.
• Warto zadbać by nasz sen był spokojny i odpowiednio długi.
• Powinniśmy zasypiać o regularnych porach i najlepiej przed północą.
• Czynnikiem, który będzie miał wpływ na zdrowy sen to z pewnością odpowiednia dieta. Nie należy spożywać posiłków, czy pić kawy zbyt późno. 
• Należy też zadbać o to by sypialnia była dla nas miejscem azylu. Pomogą w tym spokojne kolory, czy ograniczona ilość elementów wystroju.
• Warto również zrezygnować z telewizora w sypialni na rzecz ciekawej lektury przed zaśnięciem.